تاریخچه جوراب؛ از گذشته تا امروز

جالب است بدانید که جوراب، این پوشش نسبتا عادی برای پاها، دارای تاریخچه‌ای غنی و متنوع است که فرهنگ‌های مختلف را در بر می‌گیرد. تاریخچه جوراب از ابتدایی‌ترین ریشه‌ها تا ایجاد تحولی در این صنعت که آن را تبدیل به یکی از کالاهای کاربردی کرده است، نقش مهمی را در تمدن بشر بر عهده دارد.
در این مقاله از لیلیان مد قصد داریم تا به فرآیند عمیقی از تاریخچه جوراب و سیر تحول این پوشش بپردازیم. برای بررسی منشا پیدایش جوراب و نقش آن در فرهنگ‌های مختلف تا پایان مطلب تاریخچه جوراب با ما همراه باشید.

منشا باستانی جوراب

جوراب ریشه‌های متفاوتی دارد که تعجب‌آور و جالب هستند. بر اساس آخرین شواهد اولین پیدایش جوراب مربوط به تمدن‌های باستانی بوده است. در مصر باستان یعنی حدود 2500 سال پیش از میلاد، نسخه‌های اولیه جوراب‌ها که به نام کیسه‌های پا شناخته می‌شدند، از موی حیوانات یا برگ پاپیروس بافته می‌شده است.

از این پوشاک پا برای گرم نگاه داشتن و محافظت از پا در جامعه‌ای که استفاده از پاپوش عمومیت داشت، استفاده می‌کرده‌اند. به طور مشابه در یونان باستان و روم باستان نیز جوراب‌هایی که از پوست حیوانات یا پارچه ساخته می‌شد، توسط طبقات مختلف جامعه، از ثروتمندان گرفته تا ضعفا مورد استفاده واقع می‌شده‌اند.

تاریخچه پیدایش جوراب در قرون وسطی

قرون وسطی را باید نقطه تحولی مهم در توسعه و استفاده از جوراب به شمار آورد. در این دوره تکنیک‌های بافت جوراب به وجود آمدند و امکان ساخت جوراب‌هایی را که دارای راحتی و تناسب بیشتر باشند، پدید آوردند.
در ابتدا اما جوراب به صورت دستی و با الگوی پیچیده‌ای بافته می‌شد که به آن ارزش لوکس زیادی می‌بخشید. اما با به وجود آمدن دستگاه بافندگی در قرن شانزدهم میلادی، تولید جوراب مکانیزه و بافتن جوراب برای عموم جامعه تبدیل به کاری آسان شد.
این پیشرفت نه تنها تولید انواع جوراب را در دسترس عموم مردم قرار می‌داد، بلکه برخی طرح‌ها و الگوهای مختلف را نیز در بر می‌گرفت.

تاریخچه جوراب در انقلاب صنعتی و تولید انبوه

همانطور که می‌دانید انقلاب صنعتی در قرن هجدهم اتفاق افتاد و طی آن تغییری نیز در صنعت جوراب‌بافی به وجود آمد. از همین روی اختراع دستگاه بافندگی، فرایند تولید جوراب را مکانیزه کرد و تولید انبوه و ایجاد کارخانه‌های جوراب، موجب شد تا این پوشاک تبدیل به یکی از نیازهای اساسی در پوشاک تمام افراد جامعه بشود.

در نتیجه انواع جوراب برای تمام افراد مختلف در جامعه از هر طبقه اجتماعی قابل دسترس بود. انقلاب صنعتی نقش مهمی در ایجاد دموکراسی برای تولید جوراب بر عهده داشت و آن‌ها را به موردی ضروری برای پوشیدن روزمره تبدیل کرد.

تاریخچه جوراب در ایران و جهان

همانطور که می‌دانید انواع جوراب زنانه و مردانه عضو مهمی از پوشاک هر فرد است. این پوشاک به ظاهر ساده تقریبا از واجبات در استایل به شمار می‌آید.
جوراب به خوبی می‌تواند پاها را گرم نگاه داشته و رطوبت آن‌ها را گرفته و مانع از تعریق و لیز خوردن پاها در کفش بشود.

اما یک سوال مهم به میان است؛ اینکه جوراب در چه زمانی اختراع شد؟ در سال 1991 باستان‌شناسان در کوه‌های آلپ یک مویایی مرد کشف کردند. در کنار لباس‌های این مویایی که به خوبی سالم مانده بودند، یک جفت کفش از جنس پوست آهو و خرس نیز پیدا شد.
نکته جالب این است که در داخل این کفش توری از جنس پوست بود که آن را با یونجه نرم پوشانده بودند و این را می‌توان به عنوان نخستین شواهد در مورد جوراب‌های باستانی در نظر گرفت. این نوع آستر به خوبی می‌توانست پاها را گرم نگاه داشته و رطوبت آن را نیز بگیرد.

اولین پیدایش جوراب در جهان

اولین پیدایش جوراب‌هایی که امروزه به پا داریم و در هر شرایطی از آن‌ها استفاده می‌کنیم، مربوط به سال 250 تا 420 بعد از میلاد مسیح است. نخستین شواهد مربوط به کنار رود نیل و یونان هستند.
مردان کارگر و برده‌ها در دوران یونان و در مصر باستان جوراب‌های بلندی به پا می‌کردند و زنان رومی در خانه‌های خود نوعی جوراب ساق کوتاه به پا داشتند.
جوراب‌های نخی کوتاه یا ابریشمی هم سال‌های زیادی در کشورهای چین و ژاپن مورد استفاده واقع می‌شده است.

انواع جوراب ساق کوتاه در قرن دوازدهم در اروپا به جوراب‌های ساق بلند تبدیل شدند. در آن سال‌ها مردان جوراب‌های بسیار تنگی به پا داشتند که از قسمت کمر تا پایین پاهای آن‌ها را پوشش می‌داد، در واقع چیزی شبیه به ساق‌های امروزی.

زنان هم جوراب‌های بلندی به پا می‌کردند که در بخش زانو با کش جوراب نگه داشته می‌شد. اما در قرن نوزدهم جوراب‌های نخی ساده با ماشین بافته شده و در دسترس بانوان قرار گرفت.

بعد از سال 1545 جوراب‌های ساق بلند کش‌بافت وارد بازار شده و معمولا درزهای آن‌ با طرح‌های ابریشمی بسیار زیبا تزئین می‌شده است.

پیدایش جوراب در ایران

در مورد پیدایش جوراب در ایران جالب است بدانید زمانی که ناصرالدین‌شاه قاجار به کشور انگلستان در سال 1306 سفر کرد، به عنوان سوغاتی برای همسران خود از شهر فورد انگلیس، جوراب را وارد ایران کرد و بعد از گذشت چند سال و با استفاده متداول مردم از جوراب، این کالا کم کم برای استفاده‌ی قشر پایین جامعه وارد بازار شد.

سخن پایانی

جالب است همین پوششی که ما هر روزه به پا داریم و بخشی ساده و جداناشدنی از لباس‌های روزمره و لباس‌های رسمی ما است، دارای تاریخ و چرخه‌ای شگفت‌انگیز از زمان پیدایش، تحول در صنعت و رواج می‌باشد.
جوراب به عنوان نخستین پوشش برای پاهای افراد در دنیای باستان به شمار می‌آید و حتی نوع دست‌باف آن از ارزش بالایی نیز برخوردار بوده است. به واسطه اهمیت شناخت تاریخچه تمامی لباس‌هایی که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم، در این مقاله از لیلیان مد قصد داشتیم که مختصرا تاریخچه جوراب را برای شما عزیزان شرح داده و شرحی در مورد فرهنگ‌های مختلف در مواجهه با این کالای کاربردی به شما ارائه دهیم.
از یاد نبرید هر لباسی که امروزه به آسانی در دسترس شما قرار دارد، روزی با زحمت فراوان به وجود آمده است و حتی تا مدت‌ها تنها برای استفاده‌ی اربابان و افراد سلطنتی تولید می‌شده است.
امیداواریم که مطالب بیان شده در مورد تاریخچه جوراب برای شما عزیزان مفید و کار آمد واقع شده باشد. ممنون که تا پایان با ما همراه بودید.